Düşünme yetisinin insanoğluna kazandırdığı ve kaybettirdiği sayısız örnekler bulunmaktadır. Bunların içerisinde en belirgin olanı ise ben merkezcil yaşamanın bir sonucu olarak temelini olumsuz neticelerin oluşturduğu durumlar karşısında insanoğlunun başına gelen olayların sadece kendisine özgü olduğunu iddia etmesidir. Sonucun kilit rolünde “olumsuzluklar” olduğundan dolayı insanoğlu bu şekilde düşünmeye yönlenmiştir. Neden olumlu sonuçlanan olayların üzerine gidilmez?
Bir nevi başarısızlıklar veya şanssızlıklar üzerine yoğunlaşmış olan mühendis Edward A. Murphy Jr çeşitli söylemleri ile dikkat çekmiş ve bu söylemleri yıllar sonra “Murphy Kanunları” olarak karşımıza gelmiştir. “Murphy Kanunları”nın özünü “Ters gidebilecek her şey ters gider.” oluşturur. Her şeyin olasılık dâhilinde olduğunu biliyoruz. Peki, daha en başından Murphy, kendi söylemi ile çelişki içerisinde bulunmuyor mu?
Murphy kanunlarından örnekler ile yazıma devam etmek istiyorum:
- “Sigara dumanı daima sigara içmeyen kişinin olduğu tarafa doğru gelir.” Sigara içilen yerlerde sigara içmeyen insanların ister istemez kurduğu cümlelerden biridir bu. Sürekli olarak dumanın kendilerine doğru hareket ettiklerinden muzdariplerdir. Bir örnekle bu cümlenin doğruluğunu sorgulayalım. Açık havada bulunan yuvarlak bir masa düşünelim. Bu masanın etrafında aralarında eşit uzaklıklar olan sandalyeler yerleştirelim ve bu sandalyelerin bir tanesinde sigara içen diğerlerinde de sigara içmeyenler bulunsun. Murphy kanununa göre sigara içmeyen herkesin dumandan etkilenmesi gerekiyor. Dumandan etkilenenlerin sayısı elbette dumandan etkilenmeyenlerin sayısından az olacaktır. Açık havada dumanın dairesel bir hareket izlemesi için hava akımının nasıl olması gerektiğini söylemeye gerek duymuyorum. Böyle bir örnekten yola çıkacak olursak dumandan rahatsız olanlar Murphy kanunu dâhilinde bir olay yaşamış olurken diğerleri istisnai durum konumunda olacaklardır. İstisnaların daha fazla olduğu bir önermenin neticesinde karşımıza “Paradoks” çıkacaktır. Böyle bir önerme artık önerme değil çelişkidir.
İçeriğinde çelişkiyi barındıran Murphy tümcelerinden örneklerle yazımı noktalayacağım.
- “Trafiğin kilitlendiği anda şerit değiştirdiğinde, değiştirdiğin şerit akmaya başlarken geçtiğin şerit tıkanır.”
- “Ne zaman camlar silinse o gün yağmur yağar.”
- “Bir kişi ile karşılaşmak istemediğin anda o kişi ile karşılaşırsın.”
- “Kimseye görünmek istemediğin anlarda seni tanıyan insanlarla karşılaşırsın.”
- “Ulaşmak/Elde etmek istediğiniz objeye ulaşamadığınız/elde edemediğiniz anda anlamsız bir şekilde ulaşırsınız/elde edersiniz.”
- “Aradığınız/Bulmak istediğiniz ne olursa olsun daima en son baktığınız yerde karşınıza çıkar.”
- “Meşgul olduğunuz iş her ne ise eğer her şey yolunda gidiyorsa mutlaka bir terslik vardır.”
- “Ulaşmak istediğin yere ne kadar geç kaldıysan trafik de o kadar sıkışıktır.”
- “Senin karşındakine olan aşkınla onun sana olan aşkı arasında ters orantı vardır.”
Son olarak çocukluk yıllarımızın atari oyunu olan “Super Mario”da bahsi geçen bir Murphy kanunu daha.
Bir nevi başarısızlıklar veya şanssızlıklar üzerine yoğunlaşmış olan mühendis Edward A. Murphy Jr çeşitli söylemleri ile dikkat çekmiş ve bu söylemleri yıllar sonra “Murphy Kanunları” olarak karşımıza gelmiştir. “Murphy Kanunları”nın özünü “Ters gidebilecek her şey ters gider.” oluşturur. Her şeyin olasılık dâhilinde olduğunu biliyoruz. Peki, daha en başından Murphy, kendi söylemi ile çelişki içerisinde bulunmuyor mu?
Murphy kanunlarından örnekler ile yazıma devam etmek istiyorum:
- “Sigara dumanı daima sigara içmeyen kişinin olduğu tarafa doğru gelir.” Sigara içilen yerlerde sigara içmeyen insanların ister istemez kurduğu cümlelerden biridir bu. Sürekli olarak dumanın kendilerine doğru hareket ettiklerinden muzdariplerdir. Bir örnekle bu cümlenin doğruluğunu sorgulayalım. Açık havada bulunan yuvarlak bir masa düşünelim. Bu masanın etrafında aralarında eşit uzaklıklar olan sandalyeler yerleştirelim ve bu sandalyelerin bir tanesinde sigara içen diğerlerinde de sigara içmeyenler bulunsun. Murphy kanununa göre sigara içmeyen herkesin dumandan etkilenmesi gerekiyor. Dumandan etkilenenlerin sayısı elbette dumandan etkilenmeyenlerin sayısından az olacaktır. Açık havada dumanın dairesel bir hareket izlemesi için hava akımının nasıl olması gerektiğini söylemeye gerek duymuyorum. Böyle bir örnekten yola çıkacak olursak dumandan rahatsız olanlar Murphy kanunu dâhilinde bir olay yaşamış olurken diğerleri istisnai durum konumunda olacaklardır. İstisnaların daha fazla olduğu bir önermenin neticesinde karşımıza “Paradoks” çıkacaktır. Böyle bir önerme artık önerme değil çelişkidir.
İçeriğinde çelişkiyi barındıran Murphy tümcelerinden örneklerle yazımı noktalayacağım.
- “Trafiğin kilitlendiği anda şerit değiştirdiğinde, değiştirdiğin şerit akmaya başlarken geçtiğin şerit tıkanır.”
- “Ne zaman camlar silinse o gün yağmur yağar.”
- “Bir kişi ile karşılaşmak istemediğin anda o kişi ile karşılaşırsın.”
- “Kimseye görünmek istemediğin anlarda seni tanıyan insanlarla karşılaşırsın.”
- “Ulaşmak/Elde etmek istediğiniz objeye ulaşamadığınız/elde edemediğiniz anda anlamsız bir şekilde ulaşırsınız/elde edersiniz.”
- “Aradığınız/Bulmak istediğiniz ne olursa olsun daima en son baktığınız yerde karşınıza çıkar.”
- “Meşgul olduğunuz iş her ne ise eğer her şey yolunda gidiyorsa mutlaka bir terslik vardır.”
- “Ulaşmak istediğin yere ne kadar geç kaldıysan trafik de o kadar sıkışıktır.”
- “Senin karşındakine olan aşkınla onun sana olan aşkı arasında ters orantı vardır.”
Son olarak çocukluk yıllarımızın atari oyunu olan “Super Mario”da bahsi geçen bir Murphy kanunu daha.
“Her zaman “Bu yaşadığım olaydan daha kötüsü olamaz.” dediğin anda içerisinde kaldığın durumdan daha kötü bir durumla karşılaşırsın.”
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder